2022 yılında, iklim krizinin artık varlığını tartışma aşamasını çoktan geçmiş, bu tahribatı nasıl yok edip gezegenimizin sarsılmış geleceğini yeniden inşa edeceğimizi konuşuyoruz. Hayatlarımızı birebir etkileyene kadar bu konudaki toplumsal farkındalığımız olgunlaşmamış, dolayısıyla bizler karar alıcılara baskı yaparak sınırsız ve kuralsız üretim çılgınlığının önüne set çeken kuralları hayata geçirememiştik.Gecikmeli de olsa bu tablonun değiştiğine tanıklık ediyoruz.
Daha da önemlisi, tüketici olarak bizler bu kolektif adımları beklemeden yaşam tarzımızı değiştiriyor, gezegenimizin var oluşuna saygılı bir tüketim anlayışı geliştiriyoruz. Bu değişim, yasalaşan tüm regülasyonlardan daha etkili. Dünyayı en çok kirleten ikinci sektör olan tekstilin büyük başları, hızla tüketicilerin artan bilincine ayak uydurmaya çalışıyor. Teker teker küçük çapta da olsa çevreye negatif etkisi daha az olan bir kapsül koleksiyon çıkarıp tüketicilerin beğenilerine sunuyorlar. Çevre adına atılan bu adımlar modada elbette dönüşüm yaratmaya yardımcı olsa da “sürdürülebilir moda” olgusunu tam anlamıyla gerçekleştirmeden gezegenimizin sağlıklı bir geleceği olamayacak.
Sürdürülebilir moda bir sezonun, trendin veya anın ötesine bakmaktır. İçinde yaşadığımız ekosistemin bütünüyle devamlılığını esas almaktır. Bir giyim ürününün doğaya ve insana saygılı bir biçimde tasarlanması, üretilmesi ve dağıtılmasıdır. Peki ya bu nasıl mümkün olabilir?
Öncelikle hammaddenin çevreye zarar vermemesi ve ömrünü tamamladığı zaman doğaya sağlıklı bir şekilde geri karışabilmesi gerekir. Organik pamuk gibi ham maddeler, toprağı zehirleyen kimyasal gübreler kullanılmadan üretildikleri gibi, pamuğun kumaşa dönüşmesi aşamasında da suya zehir salmazlar. Ürün döngüsünü tamamladığında da toprağa kolaylıkla karışır, zarar vermezler. Bu ürünler sadece toprağa ve suya değil, onu giyen insanın bedeni için de zararsızdırlar. Doğal kumaş alerji oluşumuna engel olur, zehirli kimyasallarla işlenip boyanan tekstil ürünleri gibi insan tenini zararlı maddelerle buluşturmaz.
Sürdürülebilir moda olgusunun önemli bir ayağı tasarımdır. Bir giyim ürünü, trend ve sezonların ötesinde tasarlanırsa uzun süre boyunca kullanılır. Böylelikle tüketiciler “kullan-at” mantığına hapsolmuş hızlı moda döngüsünden uzaklaşır, çevrenin daha az kirlenmesine vesile olurlar. Zamansız tasarlanmış ürünler gardıropların uzun süreli dostlarıdır.
Üretimin insana saygılı bir şekilde yapılması da sürdürülebilir moda anlayışını gerçekleştirmenin olmazsa olmazıdır. Çünkü bir giyim ürününün içinde bulunduğu ekosistemin devamlılığına katkı sunması için, o ürünü üretenlerin refahına zarar vermemesi gerekir. Kayıtlı, güvenli ve hak ettiği şekilde çalışan işçilerle tarafından üretilen ürün ancak bu tarz bir moda anlayışının parçası olabilir.
Sürdürülebilir moda nedir sorusunun önemli cevaplarından birisi de giyim ürününün satış yöntemlerinde gizlidir. Dağıtımının çevreye zarar vermemesi en az tedarik zinciri kadar önemlidir. Paketlemesi ve satışı yapılırken karbon ayak izi değerlendirildiğinde, muadillerinden daha az iz bırakması bir kriter olabilir. Şüphesiz ki sürdürülebilir moda tüm bu maddelerden fazlasıdır ama kesinlikle daha azı değildir.
